Geraldo Paunde
Geraldo Paunde là một trong số những công nhân hợp tác lao động người Mozambique đến khu vực khai thác than non Lusatian vào đầu những năm 1980. Tại đây, ông được đào tạo để trở thành thợ máy. Ông thích làm việc với những cỗ máy lớn. Tại Hoyerswerda, Saxony, ông có thêm một niềm đam mê khác: nhiếp ảnh. Sau này, ông đã biến nó thành công việc thứ hai.
Từ Maputo đến Lauchhammer
Geraldo Paunde lớn lên ở một vùng nông thôn Mozambique. Ông chuyển đến thủ đô Maputo ở độ tuổi niên thiếu vào năm 1979. Ở trường, ông nghe được về cơ hội học nghề ở CHDC Đức và đã đăng ký. Sau nhiều cuộc kiểm tra y tế, ông trải qua vài tháng trong trại dự bị và bay đến Đông Berlin vào tháng 9 năm 1983.
Chúng tôi không biết mình sẽ làm việc ở hầm mỏ.
Geraldo Paunde, Maputo 2021
Ngay tại sân bay Schönefeld, nhóm thanh niên Mozambique được chia ra. Một số người ở lại Berlin. Geraldo Paunde tiếp tục đến Lauchhammer thuộc khu vực khai thác than non Lusatian. Nhóm của ông được phân công làm việc tại tổ hợp than non Welzow. Sau khóa học tiếng Đức kéo dài ba tháng, ông bắt đầu làm việc tại mỏ lộ thiên và được đào tạo để trở thành thợ máy.
Geraldo Paunde kể lại lúc mới đến CHDC Đức, công việc trong mỏ lộ thiên, và nhiếp ảnh.
Làm việc theo ca và bữa tối với bánh mì
Các công nhân trẻ Mozambique làm việc theo ca. Họ phải thức dậy khi trời còn chưa sáng và làm việc ngoài trời trong những mỏ than lộ thiên cả vào mùa đông. Bên cạnh công việc, họ còn đi học ở trường nghề bách khoa. Việc ăn uống cũng không được thoải mái. Dù công việc rất vất vả, họ chỉ nhận được đồ ăn nóng vào bữa trưa. Ở Mozambique, họ thường ăn đồ ăn nóng ba lần mỗi ngày. “Ở đây chúng tôi chỉ được ăn bánh mì,” Geraldo Paunde nói, “nhưng chúng tôi cũng quen dần với việc đó.” Dẫu sao, ông vẫn yêu thích công việc này.
Tôi hài lòng. Đó là công việc dành cho đàn ông: thợ máy.
Geraldo Paunde, Maputo 2021
Chuyển đến Hoyerswerda
Năm 1987, sau khi hoàn thành khóa học nghề, Geraldo Paunde chuyển đến thành phố Hoyerswerda. Nhóm công nhân hợp đồng Mozambique đầu tiên đã đến thành phố này từ năm 1979. Họ được những người mới đến kính trọng gọi là những công nhân kì cựu. Ở ký túc xá trên đường Clara-Zetkin, họ cùng nhau ở trong những căn hộ có ba đến bốn phòng. Đến khi đó, họ mới có thể tự nấu ăn trong căn bếp riêng.
Từ một năm trước, Geraldo Paunde đã quen biết và kết thân với gia đình mục sư Keiling đến từ Zinna ở Torgau. Geraldo thường dành những ngày cuối tuần với họ. Họ cũng thường cùng nhau tham gia các buổi gặp gỡ với những người Mozambique khác hay các đại diện của Đại hội dân tộc Phi (ANC) từ Nam Phi. Bản thân Geraldo là một tín đồ Cơ Đốc giáo. Ông thường tham dự các buổi lễ, các buổi gặp mặt và chuyến dã ngoại của nhà thờ. Đến nay, ông vẫn giữ mối quan hệ thân thiết với gia đình Keiling.
Geraldo Paunde kể về gia đình Keiling, chiếc máy ảnh đầu tiên và những chuyến đi dã ngoại với nhóm nhà thờ.
Học nhiếp ảnh
Geraldo Paunde học nhiếp ảnh từ mục sư Keiling. Vị mục sư đã tặng cho ông một chiếc máy ảnh và sau này là một chiếc máy phóng to bản in. Nhờ đó, Geraldo có thể tạo một phòng tối nhỏ trong ký túc xá. Dần dần, ông ngày càng trở nên chuyên nghiệp hơn và xây dựng cho mình một sự nghiệp thứ hai với nghề nhiếp ảnh. Ông chủ yếu chụp ảnh các đồng nghiệp người Mozambique của mình. Mọi người yêu thích những bức ảnh; họ gửi chúng về cho gia đình hoặc đem tặng nhau. Khi một nhóm công nhân mới đến, ông đến thăm nhà họ, chụp ảnh và bán các bản in. Theo thời gian, có nhiều bức ảnh được chụp bên ngoài studio thông thường hơn. Một số bức ảnh này vẫn còn trong album của ông. Đôi khi, ảnh của ông cũng được đăng trên báo.
Kho ảnh của Geraldo Paunde
Geraldo Paunde có một bộ sưu tập ảnh vô cùng phong phú. Ông sắp xếp và lưu trữ các bức ảnh trong nhiều album khác nhau. Mỗi trang đều có một vài bức ảnh. Có một số album được ông thực hiện sau khi trở về Mozambique, do đó thời gian và địa điểm không phải lúc nào cũng khớp nhau. Ở đây, chúng tôi chỉ giới thiệu một phần nhỏ trong kho ảnh đồ sộ của ông.
Kỳ nghỉ ở Mozambique
Sau khi hợp đồng lao động đầu tiên kết thúc, Geraldo Paunde trở về Mozambique trong ba tháng. Ông biết rằng mình sẽ quay lại và làm việc ở Đông Đức trong bốn năm nữa. Ông mang theo máy ảnh để chụp ảnh người thân và bạn bè. Ông muốn cho mọi người ở CHDC Đức thấy cuộc sống của mình ở Mozambique ra sao.
Hồi hương
Năm 1991, hợp đồng lao động thứ hai của ông kết thúc. Geraldo Paunde muốn trở về Mozambique và lập gia đình. Ông nghĩ rằng mình sẽ được hoàn trả lại số tiền lương bị giữ sau khi về nước. Trong tám năm, gần sáu mươi phần trăm tiền lương ròng của ông được giữ lại ở CHDC Đức. Ông được bảo rằng số tiền đó sẽ được gửi vào một tài khoản ngân hàng do ông đứng tên ở Mozambique. Với số tiền này, ông muốn xây dựng cuộc sống của mình ở Maputo.
Nhưng mọi thứ không diễn ra như mong đợi. Geraldo Paunde và các đồng nghiệp phải chờ đợi tiền của họ trong vô vọng.
Cho đến nay, những người lao động hợp tác Mozambique trước đây vẫn chưa nhận được số tiền lương này.[1] Geraldo Paunde không tìm được công việc thợ máy ở Mozambique. Nhưng ông đã mang các thiết bị chụp ảnh của mình về cùng. Chúng giúp ông kiếm kế sinh nhai trong những năm tiếp theo. Ông làm việc với tư cách là một nhiếp ảnh gia. Dẫu vậy, với sự chuyển mình của nhiếp ảnh trong thời đại kỹ thuật số, nguồn thu nhập này cũng dần cạn kiệt.
Geraldo Paunde kể về cuộc sống của mình sau khi trở về Mozambique, cách ông kiếm sống bằng nghề chụp ảnh, và giới thiệu về người vợ.
Hiện Geraldo Paunde làm việc cho một công ty điện tử và sống cùng gia đình ở Maputo.
Credits:
Phỏng vấn được thực hiện bởi Catarina Simão tại Maputo vào năm 2021.
Viết: Julia Oelkers
Nghiên cứu và thu thập ảnh: Catarina Simão, Julia Oelkers
Lên kịch bản video: Julia Oelkers
