Amissina Namagere Selemane đến Đức vào năm 1980. Ban đầu bà ở thành phố Altenburg thuộc bang Thuringia. Khi đó, bà 23 tuổi và có hai đứa con, nhưng phải để các con ở lại Mozambique cho cha mẹ mình chăm sóc. Bà được đào tạo để trở thành thợ điện xe cơ giới tại Xí nghiệp sản xuất Than non ở Regis và sau đó sống ở Hoyerswerda.

Huấn luyện quân sự trước chuyến hành trình

Amissina Namagere Selemane lớn lên ở thành phố Pemba nằm ở miền bắc Mozambique. Để chuẩn bị cho công việc của mình tại CHDC Đức, giống như tất cả những công nhân hiệp định khác, bà phải trải qua vài tháng huấn luyện quân sự tại thủ đô Maputo. Nhiều đồng nghiệp nữ khổ sở vì việc tập luyện, có những người bị gửi về nhà do không đáp ứng được yêu cầu thể lực khắc nghiệt.“ Quá trình huấn luyện này khó khăn kể cả với nam giới“, bà nhớ lại. Bà chỉ biết rằng mình sẽ đến Đức, làm việc và học tập ở đó. Còn việc họ sẽ sống ở thành phố nào và học nghề gì, những thanh niên trẻ tuổi không được biết.

Khởi hành đến Đông Berlin

Vào ngày 20.10.1980, Amissina lên máy bay lần đầu tiên trong đời và bay đến CHDC Đức. Đoàn của bà có 35 nam giới và 15 nữ giới. Từ Đông Berlin, hành trình tiếp tục đến thành phố Altenburg ở Thuringia. Bà làm việc tại Xí nghiệp sản xuất Than non ở Regis và ở lại đây cho đến năm 1985. Bà cũng được đào tạo để trở thành thợ điện xe cơ giới. Amissina thích công việc trong xưởng. Ở nhà máy, bà cảm thấy mình được tôn trọng và hỗ trợ.

 

Tôi tự hào vì được học một nghề thực thụ như cánh đàn ông.

Amissina Namagere Selemane, Maputo 2021

Khao khát gia đình

Ngay sau khi vừa đến nơi, các công nhân hiệp định được kiểm tra sức khỏe tại bệnh viện ở Regis-Breitingen. Trong những lần thăm khám này, Amissina gặp được một y tá và kết bạn với cô ấy. Bà thường dành những ngày cuối tuần bên vợ chồng họ. “Có những lúc cuộc sống thật khó khăn. Chúa sẽ gửi những thiên thần đến để bảo vệ bạn”, Amissina nói khi nhớ về cặp đôi này.

Tình hữu nghị giữa các quốc gia ở trường mẫu giáo

Amissina và các đồng nghiệp thường nhận được lời mời từ các trường mẫu giáo và trường học. Nhân danh tình hữu nghị giữa các nước xã hội chủ nghĩa, họ sẽ kể cho trẻ em Đức nghe về Mozambique. Những chuyến thăm này mang lại nhiều niềm vui và sự mới mẻ cho bà. Bà cũng thân thiết với con của một người đồng nghiệp. Bà hầu như không thể liên lạc được với con mình. Việc gọi điện thoại khi đó là không thể và thư từ cũng hiếm khi đến nơi. Amissina cố gắng đưa các con sang Đức nhưng yêu cầu của bà bị cả chính quyền Mozambique và Đức từ chối.

 

Tôi rất nhớ Mozambique. Được chơi với lũ trẻ giúp tôi cảm thấy khá hơn.

Amissina Namagere Selemane, Maputo 2021

Điểm dừng chân thứ hai: Hoyerswerda

Năm 1985, hợp đồng lao động của bà kết thúc. Lần đầu tiên sau bốn năm, Amissina trở lại Mozambique và ở lại trong vài tuần. Tại thời điểm rời đi, bà chắc chắn mình sẽ quay trở lại. Nơi làm việc mới của bà là khu vực than non xung quanh Cottbus thuộc Xí nghiệp sản xuất Than non Welzow. Bà ở trong một ký túc xá dành cho công nhân hiệp định trên đường Clara-Zetkin ở Hoyerswerda.

Bà đã gặp ông Antonio, chồng tương lai của mình ở đây. Kể từ đó, họ luôn đồng hành cùng nhau. Có rất nhiều cặp đôi đa chủng tộc ở Hoyerswerda, nhưng luôn luôn là đàn ông Mozambique và phụ nữ Đức. “Tôi không rõ liệu đàn ông Đức có can đảm hay không. Họ nói chuyện với chúng tôi nhưng lại không tiến xa hơn”, Amissina nhớ lại.

Bà thường có những chuyến du ngoạn vào cuối tuần cùng với các đồng nghiệp người Mozambique. Amissina kết bạn với nữ nhiếp ảnh gia Gabriela Nauendorf. Nhiều bức ảnh và chân dung của các công nhân lao động hợp tác Mozambique đã ra đời từ studio của bà.

 

Hồi hương

Năm 1988, hợp đồng lao động thứ hai kết thúc. Amissina Namagere Selemane trở lại Mozambique cũng vì không muốn mất liên lạc hoàn toàn với các con. Nhờ đó, bà thoát khỏi các cuộc bạo loạn và tấn công phân biệt chủng tộc của những người theo chủ nghĩa phát xít mới và người dân vào khu nhà ở của người Mozambique ở Hoyerswerda vào năm 1990 và 1991.

Ở Mozambique, bà không tìm được việc làm đúng với chuyên môn và phải bươn chải với những công việc lặt vặt. Như nhiều người trở về từ CHDC Đức, bà cũng phải đấu tranh chống lại cái nghèo. Hiện, bà sống với các cháu của mình ở thành phố Maputo, Mozambique.

 

Credits:

Nghiên cứu và thu thập ảnh: Catarina Simão
Phỏng vấn: Catarina Simão / Julia Oelkers
Biên tập và viết: Julia Oelkers

Cũng từng sống ở Hoyerwerda